清文  黄宗羲

yú dú dōng jīng mèng huá lù wǔ lín jiù shì jì dāng shí yǎn shǐ xiǎo shuō zhě shù shí rén zì cǐ yǐ lái qí xìng míng bù kě dé wén nǎi jìn nián gòng chēng liǔ jìng tíng zhī shuō shū 　　　　liǔ jìng tíng zhě yáng zhī tài zhōu rén běn xìng cáo nián shí wǔ guǎng hàn wú lài fàn fǎ dāng sǐ biàn xìng liǔ zhī xū yí shì zhōng wèi rén shuō shū yǐ néng qīng dòng qí shì rén jiǔ zhī guò jiāng yún jiān yǒu rú shēng mò hòu guāng jiàn zhī yuē cǐ zǐ jī biàn kě shǐ yǐ qí jì míng yú shì wèi zhī yuē shuō shū suī xiǎo jì rán bì gōu xìng qíng xí fāng sú rú yōu mèng yáo tóu ér gē ér hòu kě yǐ dé zhì jìng tíng tuì ér níng shén dìng qì jiǎn liàn chuǎi mó jī yuè ér yì mò shēng shēng yuē zǐ zhī shuō néng shǐ rén huān hāi wà jué yǐ yòu jī yuè shēng yuē zǐ zhī shuō néng shǐ rén kāng kǎi tì qì yǐ yòu jī yuè shēng kuì rán yuē zǐ yán wèi fā ér āi lè jù hū qí qián shǐ rén zhī xìng qíng bù néng zì zhǔ gài jìn hū jì yǐ yóu shì zhī yáng zhī háng zhī jīn líng míng dá yú jìn shēn jiān huá táng lǚ huì xián tíng dú zuò zhēng yán zhī shǐ zòu qí jì wú bù dāng yú xīn chēng shàn yě 　　　　níng nán nán xià wǎn shuài yù jié huān níng nán zhì jìng tíng yú mù fǔ níng nán yǐ wéi xiāng jiàn zhī wǎn shǐ cān jī mì jūn zhōng yì bù gǎn yǐ shuō shū mù jìng tíng níng nán bù zhī shū suǒ yǒu wén xí mù xià rú shēng shè yì xiū cí yuán gǔ zhèng jīn jí lì wéi zhī níng nán jiē bú yuè ér jìng tíng ěr piāo kǒu shú cóng wěi xiàng huó tào zhōng lái zhě wú bù yǔ níng nán yì hé cháng fèng mìng zhì jīn líng shì shí cháo zhōng jiē wèi níng nán wén qí shǐ rén lái mò bù qīng dòng jiā lǐ zǎi zhí yǐ xià jù shǐ zhī nán miàn shàng zuò chēng liǔ jiāng jūn jìng tíng yì wú suǒ bù ān yě qí shì jǐng xiǎo rén xī yǔ jìng tíng ěr rǔ zhě cóng dào páng sī yǔ cǐ gù wú chái tóng shuō shū zhě yě jīn fù guì ruò cǐ 　　　　wú hé guó biàn níng nán sǐ jìng tíng sàng shī qí zī lüè jìn pín kùn rú gù shí shǐ fù shàng jiē tóu lǐ qí gù yè jìng tíng jì zài jūn zhōng jiǔ qí háo huá dà xiá shā rén wáng mìng liú lí yù hé pò jiā shī guó zhī shì wú bù shēn qīn jiàn zhī qiě wǔ fāng tǔ yīn xiāng sú hào shàng xí jiàn xí wén měi fā yì shēng shǐ rén wén zhī huò rú dāo jiàn tiě qí sà rán fú kōng huò rú fēng háo yǔ qì niǎo bēi shòu hài wáng guó zhī hèn dùn shēng tán bǎn zhī shēng wú sè yǒu fēi mò shēng zhī yán kě jìn zhě yǐ

huáng zōng xī liǔ jìng tíng zhuàn

　　我读了《东亭梦华录》和《武林旧事记》两部宋人笔记，知道当时说书艺人多达数十人。从那时以后，说书艺人的姓名就不为人们所知。仅在近几年人们才共同称赞柳敬亭的说书技艺。

　　柳敬亭，是扬州府泰州人，本姓曹。15岁时，因蛮狠凶悍强横刁钻，触犯刑法应判死刑，才改姓柳，逃到盱眙城里给人说书，那时已能使市民佩服感动。后来，又到了江南，松江府有个叫莫后光的读书人见了他，说：“这人机智灵活，可以帮助他用他的演技获得声名。”于是对柳敬亭说：“说书虽然是小小的技艺，但也必须勾画出所说人物的性格情态，熟悉各地的风土人情，像优孟那样善于用隐言和歌唱进行讽谏，然后才能够有所成就。”柳敬亭回到家里就聚精会神专心致志，勤学苦练反复思考，过了一个月就前往莫后光处。莫后光说：“你说书，能够使人欢快喜悦大笑不止了。”又过了一个月，莫后光说：“你说书，能使人感慨悲叹痛哭流涕了。”又过了一个月，莫后光赞叹地说：“你还没有说话哀伤欢乐的感情就先表现出来了，使听众不能控制自己的感情，这样就超过一般技艺了。”从此柳敬亭就到扬州、杭州、金陵说书，声名显扬于达官贵人之中。在豪华大厅的盛大集会上，在悠闲亭阁的独坐之中，人们争着延请柳敬亭表演他的技艺，没有不从内心感到满足，说他演得好。

　　宁南候左良玉渡江南下时，安徽提督杜宏域想结交左良玉，把柳敬亭介绍到左良玉的府署。左良玉认为与柳敬亭相见太晚，便让柳亭参与决定军中机密大事。军中官员也不敢以说书人看待柳敬亭。左良玉没有读过书，所有公文，都是幕下文人立意谋篇润色词句，引古证今，努力写成，左良玉都不满意。可是柳亭常用耳朵听的嘴里说的，从斜陋里巷的俗语常谈中引来，没有不合左良玉的心意。柳敬亭曾奉命到南京，那时南明朝中群臣都畏左良玉，听说他派人来，无不倾倒以恭之礼相待，宰相以下的官吏都让柳亭坐在向南的尊位，称呼他柳将军，敬亭也心安理得。那些街上往日和柳亭不分你我的市民，在路边私下说：“这人是过去和我们一起说书的，如今他竟如知此的富贵了！”

　　不久南明朝廷覆灭，左良玉也死了。柳敬亭的资财也差不多花费光了，又像昔日一样贫困，于是又开始走上街头重操旧业。柳敬亭在军中时间很长，那些强横狡诈不守法的人、杀人犯法逃亡在外的人、那些流离失所悲欢离合的事、国破家亡的事，他都亲眼见过。而且各地的方言，大众的爱好和崇尚，都是他经常看到听到的，每讲一词一语，让人听起来有的像刀枪碰撞铁骑突围，飒飒作响腾空而起，有的像狂风怒号久雨泣诉，鸟鹊悲鸣群兽惊骇，使人立即产生亡国之恨，听不清伴奏的乐声，其艺术造诣已不是莫后光的话所能说尽的了。

黄宗羲《柳敬亭传》