宋文  曾巩

mǐn gù lì zhōu zhě yě zhì qín kāi qí dì liè yú zhōng guó shǐ bìng wéi mǐn zhōng jùn zì yuè zhī tài mò yǔ wú zhī yù zhāng wéi qí tōng lù qí lù zài mǐn zhě lù chū zé è yú liǎng shān zhī jiān shān xiāng zhǔ wú jiàn duàn lěi shù yì nǎi yì dé píng dì xiǎo wéi xiàn dà wéi zhōu rán qí sì gù yì shān yě qí tú huò nì bǎn rú yuán gēng huò chuí yá rú yí fà huò zè jìng gōu chū yú bú cè zhī xī shàng jiē shí máng qiào fā zé rán hòu kě tóu bù fù dài zhě suī qí tǔ rén yóu cè zú rán hòu néng jìn fēi qí tǔ rén hǎn bú zhì yě qí xī xíng zé shuǐ jiē zì gāo xiè xià shí cuò chū qí jiān rú lín lì rú shì qí mǎn yě qiān lǐ xià shàng bú jiàn shǒu wěi shuǐ xíng qí xì jiān huò héng suō liú róu huò nì zǒu páng shè qí zhuàng ruò yǐn jié ruò chóng lòu qí xuán ruò lún qí jī ruò shǐ zhōu sù yán zhě tóu biàn lì shī háo fēn zhé pò nì suī qí tǔ zhǎng chuān jū zhī rén fēi shēng ér xí shuǐ shì zhě bù gǎn yǐ zhōu jí zì rèn yě qí shuǐ lù zhī xiǎn rú cǐ hàn cháng chǔ qí zhòng jiāng huái zhī jiān ér xū qí dì gài yǐ qí xiá duō zǔ qǐ xū yě zāi 　　　　fú zhōu zhì hòu guān yú mǐn wéi tǔ zhōng suǒ wèi mǐn zhōng yě qí dì yú mǐn wéi zuì píng yǐ guǎng sì chū zhī shān jiē yuǎn ér cháng jiāng zài qí nán dà hǎi zài qí dōng qí chéng zhī nèi wài jiē tú páng yǒu gōu gōu tōng cháo xī zhōu zài zhě zhòu yè zhǔ yú mén tíng lù duō jié mù ér jiàng duō liáng néng rén yǐ wū shì jù lì xiāng jīn suī xià pín bì fēng qí jū ér fó lǎo zǐ zhī tú qí gōng yòu tè shèng chéng zhī zhōng sān shān xī yuē mǐn shān dōng yuē jiǔ xiān shān běi yuē yuè wáng shān sān shān zhě dǐng zhǐ lì qí fù shān gài fó lǎo zǐ zhī gōng yǐ shù shí bǎi qí guī guǐ shū jué zhī zhuàng gài yǐ jìn rén lì 　　　　guāng lù qīng zhí zhāo wén guǎn chéng gōng wéi shì zhōu dé mǐn shān qīn yín zhī jì wéi tíng yú qí chù qí shān chuān zhī shèng chéng yì zhī dà gōng shì zhī róng bú xià diàn xí ér jìn yú sì zhǔ chéng gōng yǐ wèi zài jiāng hǎi zhī shàng wéi dēng lǎn zhī guān kě bǐ yú dào jiā suǒ wèi péng lái fāng zhàng yíng zhōu zhī shān gù míng zhī yuē dào shān zhī tíng mǐn yǐ xiǎn qiě yuǎn gù shì zhě cháng dàn wǎng chéng gōng néng yīn qí dì zhī shàn yǐ yù qí ěr mù zhī lè fēi dú wàng qí yuǎn qiě xiǎn yòu jiāng kàng qí sī yú āi ài zhī wài qí zhì zhuàng zāi 　　　　chéng gōng yú shì zhōu yǐ zhì xíng wén jì xīn qí chéng yòu xīn qí xué ér qí yú gōng yòu jí yú cǐ gài qí suì mǎn jiù gēng guǎng zhōu bài jiàn yì dà fū yòu bài jǐ shì zhōng jí xián diàn xiū zhuàn jīn wéi yuè zhōu zì gōng bì míng shī mèng yún

zēng gǒng dào shān tíng jì

　　闽，原来隶属于周朝。到秦时，开辟了这方土地，列入中原，这才合并为闽中郡。从越国的太末县，和吴地的豫章郡，是（自中原通向）它的通道。这通道到了闽地，陆路就被阻塞在两山当中，而山相连没有间断，接连过了几个驿站才能见到一块平地，小的作为县，大的作为州，然而州、县（城）的四面望去也都是山。它的道路有的迎着山坡像攀援着粗绳登上，有的垂直挂在山崖上像一丝头发，有的小路蜿蜒在深不可测的溪流上：（路旁）都有石刃从峭壁上刺出，要看准了脚下的地方然后才可以举步。背着、顶着东西的人即使是本地人，也还要侧着脚然后才能够前进。不是那个地方的人很少不被绊倒的。走水路，水都是从高处奔流而下，岩石交错出于水中，如树木竖立，如兵马遍布野外，上下千里，见不到头尾。水流穿行在它的空隙间，有的曲折盘绕流淌，有的逆行侧射，它的形状像蚯蚓盘结，像虫形雕刻，旋涡像轮子，水流激射如箭。船逆行而上，要善于利用水势，稍微有分毫差错，即刻船破溺水。即使是本地人，如不是一生下来就练习水上功夫，也不敢担任起行船的职责。闽地水陆两路的艰险就是这样。汉代曾经把这里的人民迁徙到江淮之间，而使这地方空着，大概因为这地方险狭多阻，难道这是虚言吗？

　　福州的州治所在侯官，对闽地来说是土地的中部，就是所说的闽中。它是闽地最平坦宽广的地方，离四面的山都很远，而闽江就在它的南边，大海就在它的东边。城内外都有路，路旁有小河，小河可以沟通大海，船载的人和货物昼夜都可以聚集在家门。山上多大树，工匠中有很多是手艺精湛的，人们竞相夸耀自己房屋的大并且华丽，即使是下等贫苦的人也一定要使自己的住宅宽敞。而佛教、道教之徒，他们的庙观又特别壮丽。城中有三座山，西边的叫闽山，东边的叫九仙山，北边的叫越王山，三座山鼎足而立。沿着山势，佛教、道教的庙观有数十上百处，它那宏伟奇异绝然不同的形状，也许已经用尽了人工之力。

　　光禄卿、直昭文馆程公主政福州，在福州的高耸处，建了一座亭子，这里的山水胜景，城池的宏大，宫室的繁荣，不用走离竹席就尽可观望四面景色。程公认为这里在江海之上，作登山四望的观看，可以和道家所说的蓬莱、方丈、赢州三座仙山并列，所以为它起名叫“道山之亭”。闽地由于道路险远，所以做官的常怕到此任职，程公能够依照这地方的长处筑亭，用来寄托他耳目的欢乐，不但忘掉了它路远而险峻，又将他的思想提高出于尘埃之外，他的志向多么壮阔啊！

　　程公在这个州府由于治理得好而闻名，既改造了城墙、又革新了学府，并且利用公事之余的时间又办到了建亭这件事。他一年以后就改任广州知府，随后又赴任诛议大夫，接着任给事中、集贤殿修撰，现在担任越州知府，他的字是公辟，名字叫师孟。

曾巩《道山亭记》